گزیده جراید
"دوستان لطفا ذکر منبع را فراموش نکنید"
مدارك حرفه اي؛ فعالان غيرحرفه اي
بررسي روند اعطاي گواهينامه هاي فعاليت در بورس
نويسنده: مجيد اسكندري
گروه بورس – اگر به دنبال استخدام در بخش هاي مختلف بازار سرمايه بوده ايد به طور حتم آگهي هاي استخدام را ديده ايد. همه روزه اين آگهي ها فارغ التحصيلان رشته هاي مديريت مالي و حسابداري را به سوي خود فرا مي خواند اما در اين ميان، دارا بودن مدارك حرفه اي و گواهينامه هاي مورد تاييد سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان شرط لازم براي ورود به اين بخش ها عنوان مي شود.
قدر مسلم، هيچ فارغ التحصيل مالي، بدون كار عملي در بخش هاي مختلف نمي تواند تجربه لازم را كسب كند و تنها با تكيه بر دانش نمي توان در بازار مالي موفق بود، اما «سازمان» هم به عنوان نهاد ناظر بازار، مقرراتي را وضع كرده كه همه فعالان بايد از آن تبعيت كنند. از جمله دارا بودن مدارك حرفه اي بازار سرمايه براي كاركنان بخش هاي اجرايي بازار رييس اداره آموزش و گواهينامه هاي حرفه اي سازمان بورس بر اين اعتقاد است كه دارندگان اين مدارك، افراد توانمندي هستند كه اگر در محيط كار قرار بگيرند، افراد موفقي خواهند بود، اما يك كارگزار بورس با صراحت از كارآ نبودن اين گواهينامه ها انتقاد كرده و مي گويد: فعاليت در بازار به اين گواهينامه ها نياز ندارد.
گفت وگوي خبرنگار ما با اين دو كارشناس بازار، به زواياي مختلف اين موضوع پرداخته است:
معادل سازي گواهينامه هاي قديمي با گواهينامه هاي جديد
رييس اداره آموزش و گواهينامه هاي حرفه اي سازمان بورس درباره انواع مدارك حرفه اي بازار سرمايه به خبرنگار ما گفت: از سال 1390 و با تغيير سرفصل هاي آزمون هاي حرفه اي بازار سرمايه، تعداد آزمون ها از 5 آزمون به 9 آزمون ارتقا يافت. آزمون هاي قديم شامل: اصول مقدماتي بورس اوراق بهادار، اصول مقدماتي بورس کالا، معامله گري قراردادهاي آتي، تحليلگري اوراق بهادار و تحليلگري بورس کالابود که در حال حاضر با تغييرات به وجود آمده، آزمون هاي جديد شامل اصول بازار سرمايه، معامله گري اوراق تامين مالي، معامله گري بورس کالا، معامله گري ابزار مشتقه، تحليلگري بازار سرمايه، مديريت نهادهاي بازار سرمايه، مديريت سبد اوراق بهادار، ارزش يابي اوراق بهادار و کارشناسي عرضه و پذيرش است.
حميد فروغ نژاد افزود: با توجه به مصوبه هيات مديره «سازمان» گواهينامه هاي قديمي به صورت زير معادل سازي مي شوند:
(1) اصول مقدماتي بورس اوراق بهادار، به دو گواهينامه اصول بازار سرمايه و معامله گري اوراق تامين مالي
(2) اصول مقدماتي بورس کالا، به دو گواهينامه اصول بازار سرمايه و معامله گري بورس کالا
(3) معامله گر قراردادهاي آتي به معامله گري ابزار مشتقه
(4) تحليلگري اوراق بهادار و تحليلگري بورس کالا، به تحليلگري بازار سرمايه
بنابر اين در حال حاضر 9 نوع گواهينامه حرفه اي بازار سرمايه داريم.
وي درخصوص تعداد دارندگان گواهي نامه هاي حرفه اي بازار يادآور شد: در حال حاضر تعداد 8013 نفر داراي گواهينامه حرفه اي بازار هستند. البته ممکن است تعدادي از اين افراد داراي يک يا چند گواهينامه باشند، بنابراين رقم ياد شده نشانگر تعداد افراد نيست، بلکه نشان دهنده تعداد گواهينامه هاي اخذ شده است.
گواهينامه حرفه اي، شرط لازم نه كافي
فروغ نژاد با اشاره به اهميت گواهي نامه هاي يادشده گفت: در حال حاضر براي دريافت مجوز فعاليت توسط نهادهاي مالي تحت نظارت، داشتن افرادي با گواهينامه حرفه اي الزامي است، نظير مجوز سبدگرداني. همچنين تمامي معامله گران بايد مدرک حرفه اي معامله گري متناظر با بورس مربوطه را داشته باشند. البته براي مديران فعال در نهادهاي مالي در صورت داشتن برخي مدارک حرفه اي، معافيت هايي در نظر گرفته شده است.
رييس اداره گواهينامه هاي حرفه اي «سازمان» درخصوص فاصله مدارك يادشده با كار عملي در بورس توضيح داد: دريافت مدارک حرفه اي شرط لازم براي فعاليت در حوزه مربوطه نظير معامله گري است و شرط کافي گذراندن دوره عملي و کسب تجربه مربوطه است.
فروغ نژاد تاكيد كرد: اين نکته حائز اهميت است که عمده آزمون هاي حرفه اي بازار سرمايه براساس استانداردهاي CFA برگزار مي شود و از تجارب آنها در اين خصوص استفاده شده است.
همچنين مدت اعتبار گواهينامه ها دو سال است و افراد براي تمديد آنها بايد دوره هاي آموزشي را سپري كنند تا هم چنان دانش آنها به روز باقي بماند.
وي سپس گفت: در خصوص سپري كردن دوره عملي، در حال حاضر معامله گران پس از دريافت گواهينامه بايد دوره عملي را نزد بورس مربوطه سپري و در صورت موفقيت مجوز ورود به تالار را دريافت مي كنند. البته در آزمون هاي حرفه اي معمولاسوالات حرفه اي و کاربردي مطرح مي شود.
مداركي با اعتبار داخلي
فروغ نژاد درباره اعتبار مدارك حرفه اي بازار سرمايه در ساير بازارهاي مالي دنيا گفت: در حال حاضر اين مدارك در بازارهاي دنيا پذيرفته نمي شود، اما کساني که در آزمون هاي حرفه اي بازار سرمايه موفق مي شوند در صورتي که دانش زبان انگليسي مناسبي داشته باشند، مي توانند در آزمون هاي حرفه اي CFA به راحتي پذيرفته شوند.
وي در واكنش به اين پرسش كه بسياري از فعالان موفق بازار فاقد مدارك حرفه اي هستند. بنابراين آيا لازم نيست در مدارك حرفه اي تجديدنظر شود، پاسخ داد: همان طور که قبلانيز به آن اشاره شد، داشتن مدارک حرفه اي شرط لازم است و شرط کافي داشتن تجربه کافي در اين خصوص است.
فروغ نژاد درباره ضعف نيروهاي حرفه اي بازار باوجود صدور تعداد زيادي مدارك بازار سرمايه گفت: با توجه به شرايط بازار سرمايه، براي پذيرفته شدن در اين آزمون ها، شرايط نسبتا ساده است، زيرا معمولادر صورتي که شخص در آزمون اصول بازار سرمايه ميانگين بين 35 تا 40 درصد کل و در هر درس حد نصاب حدود 20 را اخذ کرده باشد، در اين آزمون پذيرفته مي شود، ولي همين حد نصاب ها در آزمون هاي حرفه اي مانند CFA دو برابر يعني 70 و 40 درصد است.
رييس اداره گواهينامه هاي حرفه اي «سازمان» درخصوص ضعف مهارت هاي تحليلي دارندگان مدارك يادشده تصريح كرد: افرادي که مدارکي مانند تحليلگري بازار سرمايه، مديريت سبد اوراق بهادار و ارزش يابي اوراق بهادار را دارند، به نظر من افراد توانمندي هستند و در صورتي که در محيط کار قرار بگيرند، مطمئنا افراد موفقي خواهند بود.
آزمون هاي متعدد بدون كارآيي
يك كارگزار بورس از تنوع مدارك بازار سرمايه ابراز تاسف كرده و گفت: متاسفانه ما در اين زمينه با افراط و تفريط مواجه هستيم يک دوره اي اصلاآزموني در بازار سرمايه نبود اما الان براي هر كاري يک مدرک و يک آزمون گذاشته شده است.
همايون دارابي افزود: در سطح بين المللي تمام کشورهاي پيشرفته يک آزمون چند مرحله اي به نام CFA دارند و در سطح کشورهاي آسيايي نيز يک آزمون مشابه طراحي شده است. البته اين آزمون ها براي برخي عمليات خاص و داراي سطوح مختلف براي مسووليت هايي نظير مديريت صندوق ها و دارايي طراحي شده است. سختي آزمون هم در سطوح 1 و 2 در حدي نيست که آمادگي خاصي لازم داشته باشد. وي با انتقاد از برخي آزمون هاي بازار سرمايه گفت: الان برخي امور ساده نظير معامله گري اوراق بهادار که هر کس يک سطح از آن را به صورت آنلاين مي تواند براي خود انجام بدهد، در بورس نيازمند مدرک است در حالي که پيش از اين افراد در تالار حافظ يک آزمون ساده در حد اپراتوري مي دادند و تمام، اما الان همين کار در دو آزمون انجام مي شود. بعد از اوراق، آزمون کالا، بعد اوراق مشتقه و احتمالابه زودي بورس انرژي هم به آزمون نياز خواهد داشت.
اين كارگزار بورس خاطرنشان كرد: متاسفانه فقط نفس آزمون مهم است وگرنه اصولاباز بيني در مطالب و کارآيي آن صورت نمي گيرد. درجه اهميت اين مدارک نيز بر عکس همه دنيا بر اساس دشواري و مسووليت افراد کم مي شود، يعني يک اپراتور پشت سيستم بايد حداقل در دو آزمون قبول شود ولي اعضاي هيات مديره شرکت هاي کارگزاري و حتي برخي از مديران عامل حتي يک مدرک ساده هم ندارند و در مورد آنها کار به يک مصاحبه حضوري ختم مي شود.
اجبار فارغ التحصيلان مالي براي اخذ گواهينامه
دارابي درخصوص اعتبار گواهينامه هاي يادشده در بازارهاي بين المللي تصريح كرد: اين آزمون ها اگر براساس استاندارد هاي بين المللي بود اشكالي نداشت اما اين مدارک در خارج از بازار سرمايه حتي در نظام بانکي يا بيمه ارزشي ندارد. از سوي ديگر مدارک دانشگاهي نيز در اين مدارک نهفته نيست يعني يک فارغ التحصيل مالي مجبور به طي کردن اين امتحان ها است در حالي که سطح مدارک قطعا از سطح مدارک ملي دانشگاهي کمتر است، بنابراين افرادي که مي خواهند در سطح بين المللي کار کنند، چاره اي جز گرفتن مدارک بين المللي ندارند.
اين كارشناس بازار سرمايه در پاسخ به اين سوال كه چرا افرادي که موفق به دريافت گواهينامه هاي سازمان شده اند، کارآيي لازم را در معامله، تحليل گري و... ندارند؟ گفت: البته همه اين گونه نيستند و هستند افرادي كه که در دانشگاه وضعيت خوبي داشته و اين مدارک را نيز گرفته و موفق هستند ولي اين مدارک همانطور که گفتم يک مدرک خاص نيست يعني كسي براساس دانش خاصي اين مدرک را نمي گيرد.
وي ادامه داد: حتي سوالات اين آزمونها گاه بي ارتباط با واقعيت بازار است مثلادرباره قيمت گذاري آپشن يا اوراق قرضه سوال مي شود که ما در بازارمان نداريم حتي مجوز شرعي هم برايش ممكن است نداشته باشيم. يا مثلااز برات سوال مي آيد که پدر بزرگ ما هم سنش به دوره برات قد نمي دهد. يا از شرکت مرکب تضامني مسووليت محدود سوال مي شود که حتي در اداره ثبت هم منقرض شده است.
دارابي با انتقاد از سيستم آموزشي گفت: مدرک گرايي افت ساختار عملي و علمي کشور است و در همه جا هم اين گونه است ما متاسفانه نظام آموزشي صحيحي نداريم و فکر مي کنيم مدرک به فرد، تجربه و علم مي دهد. نقل است زماني كه محمود افغان، اصفهان را تصرف كرد براي يکي از دوستانش منصب قاضي القضاتي را در نظر گرفت. به او گفتند که اين سمت سواد مي خواهد و اين فرد سواد ندارد، گفت يک حکم سواد هم برايش فراهم كنيد.
ضرورت تجربه براي كار در بازار
اين كارگزار بورس درخصوص ارتباط گواهينامه هاي حرفه اي و تجربه كار عملي در بورس توضيح داد: يک تحليلگر با گرفتن مدرک تحليلگر نمي شود بلكه با تجربه و ممارست مي تواند تحليلگر شود و همين مساله است که در آزمون هاي بورس لحاظ نمي شود يعني ممكن است فردي امسال ليسانس حسابداري يا مالي بگيرد بعد در حد امتحان کارشناسي ارشد هم ممكن است فردي تمام آزمون ها را بتواند قبول شود، ولي آيا تجربه کافي دارد؟ آيا براي فضاي پر استرس کارگزاري آمادگي دارد؟ اصولاآيا يک مدير کارگزاري مي تواند به صرف داشتن اين مدارک به کسي اعتماد کند؟ اين مباحث خيلي عميق است.
دارابي در واكنش به اين پرسش كه آيا بهتر نيست، مدارک بازار سرمايه کاربردي شود به اين معني که گذراندن دوره عملي هم به آن اضافه شود و از حالت تئوري صرف دربيايد، پاسخ داد: بايد ديد آيا اين مدارک اصلالازم است؟ يک کارگزاري آيا به اندازه بانک اهميت دارد؟ يا به اندازه شرکت بيمه. پس چرا براي کار در آنها آزمون و يك تشكيلات عريض و طويل لازم نيست؟ ببينيد گاهي ما خيلي يک موضوع را پيچيده مي کنيم.
اصولابه غير از مديران يک شرکت کارگزاري چه کسي مي داند چه نيرويي به درد آنها مي خورد؟ ما خيلي نبايد در مسائل اجرايي شرکت هاي بازار سرمايه دخالت کنيم. بلكه مديريت ها را بايد از نظر سوابق و مدارک چک کرد ولي حتي اين کار در بانک ها تنها براساس تجربه است يعني بانک مرکزي مي گويد عضو هيات مديره سه نفره شان 10سال سابقه داشته باشند. اين شرط منطقي هم هست ولي در حال حاضر ما در شبکه کارگزاري افرادي را داريم که يک روز هم سابقه کارگزاري نداشته و مديرعامل شده اند.
كانون كارگزاران، نهاد تشريفاتي
وي تصريح كرد: اين روند بايد بازنگري شود، به شرکت ها اجازه تربيت نيروهاي مخصوص خودشان داده شود و در نهايت تمرکز روي مديريت ها بايد تشديد شود متاسفانه مشکل اساسي در شبکه کارگزاري را همين مديران بي تجربه ايجاد مي کنند نه کارکنان باسابقه شرکت هاي کارگزاري.
دارابي درباره دلايل ضعف نيروهاي حرفه اي به ويژه در بخش تحليل باوجود افراد داراي گواهينامه گفت: نقطه ضعف اصلي در حال حاضر نبود يک انجمن صنفي براي کارگزاران است متاسفانه کانون کارگزاران تنها يک نهاد تشريفاتي و شايد هم انتفاعي براي حفظ يک انحصار غير منطقي است.
وي تاكيد كرد: اين کانون اصولامي توانست نقش موثري در بازار داشته باشد و مي توانست نقش مهمي را در آموزش و تربيت نيروها ايفا کند. هر چند که در نهايت روزي مي رسد که ما هم جهاني شويم و با کنار گذاشتن تلاش بيهوده از اختراع مجدد چرخ دست برداريم و همان مدارک cfaو ciia را براي سمت هاي مهم مد نظر قرار دهيم.
روزنامه دنياي اقتصاد، شماره 2917 به تاريخ 23/2/92
"دوستان لطفا ذکر منبع را فراموش نکنید"
مدارك حرفه اي؛ فعالان غيرحرفه اي
بررسي روند اعطاي گواهينامه هاي فعاليت در بورس
نويسنده: مجيد اسكندري
گروه بورس – اگر به دنبال استخدام در بخش هاي مختلف بازار سرمايه بوده ايد به طور حتم آگهي هاي استخدام را ديده ايد. همه روزه اين آگهي ها فارغ التحصيلان رشته هاي مديريت مالي و حسابداري را به سوي خود فرا مي خواند اما در اين ميان، دارا بودن مدارك حرفه اي و گواهينامه هاي مورد تاييد سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان شرط لازم براي ورود به اين بخش ها عنوان مي شود.
قدر مسلم، هيچ فارغ التحصيل مالي، بدون كار عملي در بخش هاي مختلف نمي تواند تجربه لازم را كسب كند و تنها با تكيه بر دانش نمي توان در بازار مالي موفق بود، اما «سازمان» هم به عنوان نهاد ناظر بازار، مقرراتي را وضع كرده كه همه فعالان بايد از آن تبعيت كنند. از جمله دارا بودن مدارك حرفه اي بازار سرمايه براي كاركنان بخش هاي اجرايي بازار رييس اداره آموزش و گواهينامه هاي حرفه اي سازمان بورس بر اين اعتقاد است كه دارندگان اين مدارك، افراد توانمندي هستند كه اگر در محيط كار قرار بگيرند، افراد موفقي خواهند بود، اما يك كارگزار بورس با صراحت از كارآ نبودن اين گواهينامه ها انتقاد كرده و مي گويد: فعاليت در بازار به اين گواهينامه ها نياز ندارد.
گفت وگوي خبرنگار ما با اين دو كارشناس بازار، به زواياي مختلف اين موضوع پرداخته است:
معادل سازي گواهينامه هاي قديمي با گواهينامه هاي جديد
رييس اداره آموزش و گواهينامه هاي حرفه اي سازمان بورس درباره انواع مدارك حرفه اي بازار سرمايه به خبرنگار ما گفت: از سال 1390 و با تغيير سرفصل هاي آزمون هاي حرفه اي بازار سرمايه، تعداد آزمون ها از 5 آزمون به 9 آزمون ارتقا يافت. آزمون هاي قديم شامل: اصول مقدماتي بورس اوراق بهادار، اصول مقدماتي بورس کالا، معامله گري قراردادهاي آتي، تحليلگري اوراق بهادار و تحليلگري بورس کالابود که در حال حاضر با تغييرات به وجود آمده، آزمون هاي جديد شامل اصول بازار سرمايه، معامله گري اوراق تامين مالي، معامله گري بورس کالا، معامله گري ابزار مشتقه، تحليلگري بازار سرمايه، مديريت نهادهاي بازار سرمايه، مديريت سبد اوراق بهادار، ارزش يابي اوراق بهادار و کارشناسي عرضه و پذيرش است.
حميد فروغ نژاد افزود: با توجه به مصوبه هيات مديره «سازمان» گواهينامه هاي قديمي به صورت زير معادل سازي مي شوند:
(1) اصول مقدماتي بورس اوراق بهادار، به دو گواهينامه اصول بازار سرمايه و معامله گري اوراق تامين مالي
(2) اصول مقدماتي بورس کالا، به دو گواهينامه اصول بازار سرمايه و معامله گري بورس کالا
(3) معامله گر قراردادهاي آتي به معامله گري ابزار مشتقه
(4) تحليلگري اوراق بهادار و تحليلگري بورس کالا، به تحليلگري بازار سرمايه
بنابر اين در حال حاضر 9 نوع گواهينامه حرفه اي بازار سرمايه داريم.
وي درخصوص تعداد دارندگان گواهي نامه هاي حرفه اي بازار يادآور شد: در حال حاضر تعداد 8013 نفر داراي گواهينامه حرفه اي بازار هستند. البته ممکن است تعدادي از اين افراد داراي يک يا چند گواهينامه باشند، بنابراين رقم ياد شده نشانگر تعداد افراد نيست، بلکه نشان دهنده تعداد گواهينامه هاي اخذ شده است.
گواهينامه حرفه اي، شرط لازم نه كافي
فروغ نژاد با اشاره به اهميت گواهي نامه هاي يادشده گفت: در حال حاضر براي دريافت مجوز فعاليت توسط نهادهاي مالي تحت نظارت، داشتن افرادي با گواهينامه حرفه اي الزامي است، نظير مجوز سبدگرداني. همچنين تمامي معامله گران بايد مدرک حرفه اي معامله گري متناظر با بورس مربوطه را داشته باشند. البته براي مديران فعال در نهادهاي مالي در صورت داشتن برخي مدارک حرفه اي، معافيت هايي در نظر گرفته شده است.
رييس اداره گواهينامه هاي حرفه اي «سازمان» درخصوص فاصله مدارك يادشده با كار عملي در بورس توضيح داد: دريافت مدارک حرفه اي شرط لازم براي فعاليت در حوزه مربوطه نظير معامله گري است و شرط کافي گذراندن دوره عملي و کسب تجربه مربوطه است.
فروغ نژاد تاكيد كرد: اين نکته حائز اهميت است که عمده آزمون هاي حرفه اي بازار سرمايه براساس استانداردهاي CFA برگزار مي شود و از تجارب آنها در اين خصوص استفاده شده است.
همچنين مدت اعتبار گواهينامه ها دو سال است و افراد براي تمديد آنها بايد دوره هاي آموزشي را سپري كنند تا هم چنان دانش آنها به روز باقي بماند.
وي سپس گفت: در خصوص سپري كردن دوره عملي، در حال حاضر معامله گران پس از دريافت گواهينامه بايد دوره عملي را نزد بورس مربوطه سپري و در صورت موفقيت مجوز ورود به تالار را دريافت مي كنند. البته در آزمون هاي حرفه اي معمولاسوالات حرفه اي و کاربردي مطرح مي شود.
مداركي با اعتبار داخلي
فروغ نژاد درباره اعتبار مدارك حرفه اي بازار سرمايه در ساير بازارهاي مالي دنيا گفت: در حال حاضر اين مدارك در بازارهاي دنيا پذيرفته نمي شود، اما کساني که در آزمون هاي حرفه اي بازار سرمايه موفق مي شوند در صورتي که دانش زبان انگليسي مناسبي داشته باشند، مي توانند در آزمون هاي حرفه اي CFA به راحتي پذيرفته شوند.
وي در واكنش به اين پرسش كه بسياري از فعالان موفق بازار فاقد مدارك حرفه اي هستند. بنابراين آيا لازم نيست در مدارك حرفه اي تجديدنظر شود، پاسخ داد: همان طور که قبلانيز به آن اشاره شد، داشتن مدارک حرفه اي شرط لازم است و شرط کافي داشتن تجربه کافي در اين خصوص است.
فروغ نژاد درباره ضعف نيروهاي حرفه اي بازار باوجود صدور تعداد زيادي مدارك بازار سرمايه گفت: با توجه به شرايط بازار سرمايه، براي پذيرفته شدن در اين آزمون ها، شرايط نسبتا ساده است، زيرا معمولادر صورتي که شخص در آزمون اصول بازار سرمايه ميانگين بين 35 تا 40 درصد کل و در هر درس حد نصاب حدود 20 را اخذ کرده باشد، در اين آزمون پذيرفته مي شود، ولي همين حد نصاب ها در آزمون هاي حرفه اي مانند CFA دو برابر يعني 70 و 40 درصد است.
رييس اداره گواهينامه هاي حرفه اي «سازمان» درخصوص ضعف مهارت هاي تحليلي دارندگان مدارك يادشده تصريح كرد: افرادي که مدارکي مانند تحليلگري بازار سرمايه، مديريت سبد اوراق بهادار و ارزش يابي اوراق بهادار را دارند، به نظر من افراد توانمندي هستند و در صورتي که در محيط کار قرار بگيرند، مطمئنا افراد موفقي خواهند بود.
آزمون هاي متعدد بدون كارآيي
يك كارگزار بورس از تنوع مدارك بازار سرمايه ابراز تاسف كرده و گفت: متاسفانه ما در اين زمينه با افراط و تفريط مواجه هستيم يک دوره اي اصلاآزموني در بازار سرمايه نبود اما الان براي هر كاري يک مدرک و يک آزمون گذاشته شده است.
همايون دارابي افزود: در سطح بين المللي تمام کشورهاي پيشرفته يک آزمون چند مرحله اي به نام CFA دارند و در سطح کشورهاي آسيايي نيز يک آزمون مشابه طراحي شده است. البته اين آزمون ها براي برخي عمليات خاص و داراي سطوح مختلف براي مسووليت هايي نظير مديريت صندوق ها و دارايي طراحي شده است. سختي آزمون هم در سطوح 1 و 2 در حدي نيست که آمادگي خاصي لازم داشته باشد. وي با انتقاد از برخي آزمون هاي بازار سرمايه گفت: الان برخي امور ساده نظير معامله گري اوراق بهادار که هر کس يک سطح از آن را به صورت آنلاين مي تواند براي خود انجام بدهد، در بورس نيازمند مدرک است در حالي که پيش از اين افراد در تالار حافظ يک آزمون ساده در حد اپراتوري مي دادند و تمام، اما الان همين کار در دو آزمون انجام مي شود. بعد از اوراق، آزمون کالا، بعد اوراق مشتقه و احتمالابه زودي بورس انرژي هم به آزمون نياز خواهد داشت.
اين كارگزار بورس خاطرنشان كرد: متاسفانه فقط نفس آزمون مهم است وگرنه اصولاباز بيني در مطالب و کارآيي آن صورت نمي گيرد. درجه اهميت اين مدارک نيز بر عکس همه دنيا بر اساس دشواري و مسووليت افراد کم مي شود، يعني يک اپراتور پشت سيستم بايد حداقل در دو آزمون قبول شود ولي اعضاي هيات مديره شرکت هاي کارگزاري و حتي برخي از مديران عامل حتي يک مدرک ساده هم ندارند و در مورد آنها کار به يک مصاحبه حضوري ختم مي شود.
اجبار فارغ التحصيلان مالي براي اخذ گواهينامه
دارابي درخصوص اعتبار گواهينامه هاي يادشده در بازارهاي بين المللي تصريح كرد: اين آزمون ها اگر براساس استاندارد هاي بين المللي بود اشكالي نداشت اما اين مدارک در خارج از بازار سرمايه حتي در نظام بانکي يا بيمه ارزشي ندارد. از سوي ديگر مدارک دانشگاهي نيز در اين مدارک نهفته نيست يعني يک فارغ التحصيل مالي مجبور به طي کردن اين امتحان ها است در حالي که سطح مدارک قطعا از سطح مدارک ملي دانشگاهي کمتر است، بنابراين افرادي که مي خواهند در سطح بين المللي کار کنند، چاره اي جز گرفتن مدارک بين المللي ندارند.
اين كارشناس بازار سرمايه در پاسخ به اين سوال كه چرا افرادي که موفق به دريافت گواهينامه هاي سازمان شده اند، کارآيي لازم را در معامله، تحليل گري و... ندارند؟ گفت: البته همه اين گونه نيستند و هستند افرادي كه که در دانشگاه وضعيت خوبي داشته و اين مدارک را نيز گرفته و موفق هستند ولي اين مدارک همانطور که گفتم يک مدرک خاص نيست يعني كسي براساس دانش خاصي اين مدرک را نمي گيرد.
وي ادامه داد: حتي سوالات اين آزمونها گاه بي ارتباط با واقعيت بازار است مثلادرباره قيمت گذاري آپشن يا اوراق قرضه سوال مي شود که ما در بازارمان نداريم حتي مجوز شرعي هم برايش ممكن است نداشته باشيم. يا مثلااز برات سوال مي آيد که پدر بزرگ ما هم سنش به دوره برات قد نمي دهد. يا از شرکت مرکب تضامني مسووليت محدود سوال مي شود که حتي در اداره ثبت هم منقرض شده است.
دارابي با انتقاد از سيستم آموزشي گفت: مدرک گرايي افت ساختار عملي و علمي کشور است و در همه جا هم اين گونه است ما متاسفانه نظام آموزشي صحيحي نداريم و فکر مي کنيم مدرک به فرد، تجربه و علم مي دهد. نقل است زماني كه محمود افغان، اصفهان را تصرف كرد براي يکي از دوستانش منصب قاضي القضاتي را در نظر گرفت. به او گفتند که اين سمت سواد مي خواهد و اين فرد سواد ندارد، گفت يک حکم سواد هم برايش فراهم كنيد.
ضرورت تجربه براي كار در بازار
اين كارگزار بورس درخصوص ارتباط گواهينامه هاي حرفه اي و تجربه كار عملي در بورس توضيح داد: يک تحليلگر با گرفتن مدرک تحليلگر نمي شود بلكه با تجربه و ممارست مي تواند تحليلگر شود و همين مساله است که در آزمون هاي بورس لحاظ نمي شود يعني ممكن است فردي امسال ليسانس حسابداري يا مالي بگيرد بعد در حد امتحان کارشناسي ارشد هم ممكن است فردي تمام آزمون ها را بتواند قبول شود، ولي آيا تجربه کافي دارد؟ آيا براي فضاي پر استرس کارگزاري آمادگي دارد؟ اصولاآيا يک مدير کارگزاري مي تواند به صرف داشتن اين مدارک به کسي اعتماد کند؟ اين مباحث خيلي عميق است.
دارابي در واكنش به اين پرسش كه آيا بهتر نيست، مدارک بازار سرمايه کاربردي شود به اين معني که گذراندن دوره عملي هم به آن اضافه شود و از حالت تئوري صرف دربيايد، پاسخ داد: بايد ديد آيا اين مدارک اصلالازم است؟ يک کارگزاري آيا به اندازه بانک اهميت دارد؟ يا به اندازه شرکت بيمه. پس چرا براي کار در آنها آزمون و يك تشكيلات عريض و طويل لازم نيست؟ ببينيد گاهي ما خيلي يک موضوع را پيچيده مي کنيم.
اصولابه غير از مديران يک شرکت کارگزاري چه کسي مي داند چه نيرويي به درد آنها مي خورد؟ ما خيلي نبايد در مسائل اجرايي شرکت هاي بازار سرمايه دخالت کنيم. بلكه مديريت ها را بايد از نظر سوابق و مدارک چک کرد ولي حتي اين کار در بانک ها تنها براساس تجربه است يعني بانک مرکزي مي گويد عضو هيات مديره سه نفره شان 10سال سابقه داشته باشند. اين شرط منطقي هم هست ولي در حال حاضر ما در شبکه کارگزاري افرادي را داريم که يک روز هم سابقه کارگزاري نداشته و مديرعامل شده اند.
كانون كارگزاران، نهاد تشريفاتي
وي تصريح كرد: اين روند بايد بازنگري شود، به شرکت ها اجازه تربيت نيروهاي مخصوص خودشان داده شود و در نهايت تمرکز روي مديريت ها بايد تشديد شود متاسفانه مشکل اساسي در شبکه کارگزاري را همين مديران بي تجربه ايجاد مي کنند نه کارکنان باسابقه شرکت هاي کارگزاري.
دارابي درباره دلايل ضعف نيروهاي حرفه اي به ويژه در بخش تحليل باوجود افراد داراي گواهينامه گفت: نقطه ضعف اصلي در حال حاضر نبود يک انجمن صنفي براي کارگزاران است متاسفانه کانون کارگزاران تنها يک نهاد تشريفاتي و شايد هم انتفاعي براي حفظ يک انحصار غير منطقي است.
وي تاكيد كرد: اين کانون اصولامي توانست نقش موثري در بازار داشته باشد و مي توانست نقش مهمي را در آموزش و تربيت نيروها ايفا کند. هر چند که در نهايت روزي مي رسد که ما هم جهاني شويم و با کنار گذاشتن تلاش بيهوده از اختراع مجدد چرخ دست برداريم و همان مدارک cfaو ciia را براي سمت هاي مهم مد نظر قرار دهيم.
روزنامه دنياي اقتصاد، شماره 2917 به تاريخ 23/2/92
نظر